Remco.v.S

Het kippenvel, de onmacht en de pakkende woorden van de radio tijdens de Watersnoodramp

Special radio en de Watersnoodramp
Podcast – Omroepen over eigen rol – Nieuws en nog eens nieuws – Ramp leidt tot omroepstorm – Beurzen open, dijken dicht

Tegenwoordig ‘plingt’ het breaking news je telefoon in. Vroeger ging nieuws langzamer. Zoals bij de Watersnoodramp van 1953. Het lukt weerdienst KNMI in die nacht niet om de radio na de zendersluiting weer in de lucht te krijgen om te waarschuwen. Na de ramp duurt het een tijd voor verslaggevers tot in het hart van het rampgebied doordringen. Maar als ze arriveren, schetsen ze een pakkend beeld met hun woorden.

Luister naar de Podcast-aflevering of hieronder via Spotify.

Muziek in de podcastaflevering: Blue Dot Sessions – Watercool quiet

De ramp
In de nacht van 31 januari op 1 februari 1953 ontstaat een “abnormaal hoge waterstand” door een combinatie van een zware noordwester-storm en springtij. Bovendien zijn de dijken verzwakt. Weerdienst KNMI waarschuwt op zaterdag al voor hoog water, maar de ernst dringt niet door bij de meeste burgemeesters en waterschappen in wat later het rampgebied zal zijn.

Om middernacht gaan Hilversum 1 en 2 uit de lucht met het Wilhelmus. Het KNMI probeert de radio terug in de lucht te krijgen, maar dat lukt niet. Het is een ‘wat als-vraag’: stel dat de radio ’s nachts was blijven uitzenden waren er dan minder mensen verdronken door de Watersnoodramp? Weerman Jos Broeke denkt van wel. “Dat gaf een gevoel van onmacht. Dat hebben de twee meteorologen die toen dienst hadden zich zeer aangetrokken, ook al konden ze er verder niets aan doen”.

-Lees verder onder de foto-

De familie Krijgers in Zeist luistert via de radio naar een toespraak van koningin Juliana, over de Watersnoodramp.

ANP PHOTO – Co Zeylemaker – Licentie onder CC – ANP Archief

Omvang
Citaat uit een verlag van de Watersnoodramp van 1953: “Verlaten…. troosteloos in de regen, rijzen de boerderijen boven het grauwe water uit…” Het zorgt voor kippenvel bij Anya Luscombe, die lessen journalistiek geeft bij de University College Roosevelt in Middelburg. Ze schreef mee aan een boek over 100 jaar radio. “Je móet er naar luisteren”.

“De manier waarop de verslaggevers zeggen wat ze zien, is niet te beschrijven. Het is prachtige radio en laat zien hoe belangrijk de radio in die tijd was”, zegt Luscombe. “Radio was de enige manier waarop mensen in de rest van het land realiseerden wat de omvang van de ramp was”.

-Lees verder onder de afbeelding-

Uit de NCRV Omroepgids, 7 februari 1953

Luscombe noemt de radio de vertolker van een nationaal gevoel van gemeenschapszin, maar is ook kritisch. Het duurt na de rampnacht lang voor de ernst van de situatie doordringt. “Dat is nu moeilijk voor te stellen. Mensen hadden helemaal geen idee hoe slecht het gesteld was, met vooral Zeeland. Daardoor kwam de hulpverlening laat op gang. De radio had een belangrijke rol, maar had dus nóg belangrijker kunnen zijn”.

-Lees verder onder de afbeelding-

Voorpagina van De Radiogids van de VARA, 8 februari 1953.

Kijk voor meer informatie over de Watersnoodramp bij: